Rozwój mowy małego dziecka to proces długi, żmudny i złożony. Rodzice z niecierpliwością czekają na pierwsze słowa swojej pociechy, które u jednych pojawiają się szybciej, u innych później. Maluch najpierw krzykiem zwraca uwagę rodziców i sygnalizuje swoje potrzeby, później pojawiają się pojedyncze dźwięki, a następnie pierwsze słowa.
Roczne dziecko potrafi już modulować głos, nadawać mu odpowiednią intonację. Na tym etapie rozwoju powszechne jest tworzenie neologizmów dziecięcych, kiedy to dziecko tworzy własne słowa i określenia różnych przedmiotów. Zwykle tylko rodzice są w stanie zrozumieć taką mowę. Jest to proces zupełnie naturalny, chyba że trwa zbyt długo, wtedy należy zacząć to zmieniać. Zmiana taka to na przykład otaczanie dziecka mową normlaną, bez uproszczeń i zdrobnień. Kiedy rodzice zwracają się do dziecka niewłaściwymi słowami, nie ma ono szansy nauczyć się nazywania przedmiotów w sposób właściwy.
W drugim roku życia dziecko wymawia już zwykle dwu, trzywyrazowe zdania. Często wymawia tylko pierwszą lub ostatnią sylabę wyrazu, nie używa zaimków. Stopniowo wymawiane są zdania złożone, a później zdania przeciwstawne. Gdy dziecko skończy ok. 2,5 roku, jest w stanie wypowiedzieć zdanie złożone przyczynowe. W tym wieku zna już około tysiąca słów i cały czas powiększa ich zasób.
Jak wspierać rozwój mowy swojego dziecka?
- Należy dbać o harmonijny, spokojny i odpowiedni rozwój dziecka. Zarówno fizyczny, jak i psychiczny i emocjonalny.
- Należy zapewniać dziecku dostęp do różnorodnych doświadczeń zmysłowych – słuchowych, wzrokowych, ruchowych.
- Z dzieckiem należy rozmawiać, mówić do niego, opowiadać o otaczającym świecie. Zadawać pytania, na które dziecko jeszcze nie potrafi odpowiedzieć i samemu na nie odpowiadać.
- Oczekiwania wobec dziecka powinny być dostosowane do jego możliwości. Za dobre zachowanie powinno być chwalone.
- Zwracając się do dziecka, należy używać starannie dobranych słów, tempo powinno być powolniejsze, a mowa wyraźna i zrozumiała.
- Mówiąc, powinno się używać jak najbogatszej mimiki, gestykulacji.
- Czytanie dziecku wpływa pozytywnie na rozwój mowy malca. Wskazywanie przedmiotów na obrazkach, dopytywanie, gdzie co jest, pozwoli na aktywny udział dziecka w codziennym czytaniu.
Trzeba pamiętać o tym, że rozwój ogólnie, jak i rozwój mowy to procesy bardzo zindywidualizowane i każde dziecko rozwija się własnym tempem. Nie należy ich przyspieszać na siłę. Jednakże, jeśli zaobserwujemy niepokojące zachowanie czy nieprawidłowości w rozwoju należy skonsultować się ze specjalistą, który stwierdzi, czy faktycznie dzieje się coś złego.
