Pierwszą kąpiel noworodka na pewno każda mama widziała w szpitalu. Po powrocie do domu te proste czynności często wywołują niepokój. Wystarczy jednak przestrzegać kilku prostych zasad i pielęgnacja noworodka nie będzie wzbudzała przerażenia. Przed pierwszą kąpielą dobrym rozwiązaniem jest poproszenie kogoś o pomoc. Może to być przyjaciółka, ktoś z rodziny lub położna.
Obecnie zaleca się, aby kąpiel noworodka odbyła się nawet po kilku dniach od porodu ze względu na cenne dla skóry właściwości mazi płodowej. Jednak wszystko zależy od szpitala i zdarza się, że noworodki są kąpane zaraz po urodzeniu. W domu z kolei należy codziennie myć malcowi buzię, rączki, pupę, a kąpać go raz na 2, 3 dni, chyba że zdarza się, iż dziecko obficie ulewa, wtedy częściej. Maluchy nie brudzą się bardzo, dopóki nie zaczną się przemieszczać i to wtedy właśnie zachodzi potrzeba częstszej kąpieli. Częstotliwość kąpieli trzeba dostosować indywidualnie do swojego dziecka.
Każdy noworodek lubi coś innego. W imię tej zasady są dzieci, które lubią wodę i kąpiele, ale są i takie, które głośno protestują przeciw kontaktom z wodą. W przypadku maluchów, które nie przepadają za kąpielami można zacząć od przemywania noworodka wacikiem zamoczonym w przegotowanej wodzie na przewijaku. Jest to dobry sposób również wtedy, gdy rodzic nie ma jeszcze dużej wprawy. W drugim etapie można namydlić malucha na przewijaku, a potem opłukać go w wanience. Pomaga to w stopniowym przyzwyczajaniu pociechy do kąpieli w wanience.
Są dwa sposoby mycia noworodka: ,,na sucho” lub tradycyjnie w wannie. Rozpoczynając mycie dziecka, należy przygotować sobie wcześniej wszystkie niezbędne akcesoria: miskę z ciepłą wodą, myjkę, mydło, ręcznik. W pomieszczeniu powinno być ciepło. Dziecko powinno być rozebrane i okryte ręcznikiem. Odkrywa się te części ciała, które się myje. Myjąc malucha, nie wolno zapomnieć o jego fałdkach, ponieważ tam zbiera się najwięcej wilgoci. Ponadto szyja, uszy i paszki oraz okolice narządów płciowych. Kąpiel ,,na sucho” jest dobrym rozwiązaniem do momentu, gdy nie odpadnie kikut pępowinowy.
Kąpiel dziecka w wanience powinna być krótka i delikatna. Najlepiej użyć w tym celu wanienki plastikowej i włożyć do niej specjalny leżaczek lub po prostu wyścielić ją pieluszkami. Warto kąpać dziecko o stałej porze. Woda w wanience powinna przykrywać dziecko do połowy, a wanienka powinna stać na stabilnym podłożu. Kiedy już noworodek znajduje się w wanience, podtrzymuj mu ręką plecki, barki oraz główkę, tak aby górna część ciała była wyżej. Można uchwycić bark dzieciątka, co zabezpieczy go przed wyślizgnięciem. Drugą ręką należy myć malucha, a w razie potrzeby można zanurzyć głębiej dziecko, ale zawsze podtrzymując główkę nad wodą. Ważna jest temperatura wody, w której kąpiel się odbywa. Najłatwiejszym sposobem jest zanurzenie łokcia czy ręki w wodzie: gdy nie odczuwa się chłodu i wyraźnego ciepła to temperatura wody jest optymalna dla malucha. Skórę niemowlęcia można myć delikatnymi mydłami tzw. kostkami myjącymi lub płynami do kąpieli specjalnie przeznaczonymi dla noworodków. Po wyjęciu dziecka z wanienki należy otulić je ręcznikiem, nie zapominając o główce, a następnie osuszyć poprzez dotykanie ręcznikiem miejsce po miejscu, a nie pocierając. Po kąpieli można posmarować dziecko balsamem.
Warto pamiętać o tym, by stosować myjki tylko takie, które można wyprać albo wygotować. Jednak myjka nie jest niezbędna, aby umyć dziecko. Lekarze odradzają mycie ciała noworodka gąbką, gdyż pod wpływem wilgoci mnożą się w nich bakterie i grzyby. Natomiast jeśli rodzice bardzo chcą umyć pociechę gąbką, poleca się myjkę, ale z tetry. Wtedy ważnym jest, aby taką myjkę dokładnie opłukać z mydlin, wysuszyć i często prać. Można ją również wygotować.
Wanienkę należy przemyć, jednak nie środkami bakteriobójczymi (lepsza będzie ciepła woda z dodatkiem płynu do mycia noworodków), a następnie wypłukać dokładnie oraz wysuszyć, by nie mnożyły się w niej bakterie, ani pleśń. Tak samo robimy z leżaczkiem lub matą do kąpieli.
Podsumowując, ważnym elementem jest wybranie miejsca do mycia maleństwa. Najlepiej wanienkę umieścić tuż obok przewijaka, żeby nie chodzić z maluchem po całym pokoju, aby mokre dziecko nie zmarzło. Przed kąpielą należy przygotować i mieć w zasięgu ręki, oprócz wanienki i przewijaka:
- kocyk – do położenia na nim dzieciątka podczas rozbierania, np. na stole,
- dwie tetrowe pieluszki – jedną do położenia na kocyku przed kąpielą, a drugą do włożenia do wanny,
- ręcznik, w który owinięte będzie malec po kąpieli, może mieć doszyty kapturek na główkę dziecka,
- tetrową myjkę jeśli masz,
- mydło dla noworodka,
- oliwkę lub balsam po kąpieli
- waciki, jałowe gaziki do pielęgnacji,
- pałeczki z ogranicznikiem do mycia uszu,
- maść do smarowania pupy i wilgotne chusteczki,
- oliwkę lub balsam po kąpieli,
- miękką szczoteczkę do włosów,
- czystą pieluszkę i ubranko.
