Dziecko, przychodząc na świat, jest przygotowane do wchodzenia w interakcje społeczne, a wykształcone narządy zmysłów pomagają w rozwoju percepcji. Przeciętna masa urodzeniowa donoszonego noworodka wynosi od 3300 do 3600g, a długość ciała od 50 do 52 centymetrów. Zwykle masa urodzeniowa dziecka stanowi około 4% masy ciała dorosłego człowieka, długość ciała stanowi 29% wysokości ciała, a obwód głowy 64% obwodu docelowego. Pół roku po urodzeniu masa dziecka ulega podwojeniu, a po roku potrojeniu.
Po narodzinach stan rozwoju psychofizycznego oceniany jest za pomocą skali Apgar. W pierwszej, piątej i dziesiątej minucie po porodzie w skali od 0 do 2 oceniane są następujące parametry: częstotliwość bicia serca, oddychanie, napięcie mięśniowe, barwa ciała, reakcja odruchowa na ból. Wynik poniżej 3 punktów oznacza stan krytyczny noworodka, 4-6 punktów stan średni, 7-8 punktów określa się jako zmęczenie porodem, a 9-10 punktów określa noworodka w dobrym stanie.
Ważnym wskaźnikiem prawidłowego funkcjonowania dziecka jest obecność odruchów, czyli automatycznych, szybkich reakcji w odpowiedzi na bodźce. Odruchy takie to np. odruch poszukiwania piersi, który objawia się przekręceniem głowy i poruszaniem ustami, gdy dotkniemy okolice warg, odruch chwytny – zaciskanie dłoni po podrażnieniu jej wewnętrznej strony, odruch Moro – odrzucenie obu rąk na boki, a następnie do przodu. Odruchy powinny zaniknąć u niemowlęcia po kilku miesiącach.
W okresie pierwszego miesiąca życia noworodek przystosowuje się do prawidłowego oddychania, odżywiania, wydalania oraz regulacji temperatury ciała. Przełom w funkcjonowaniu małego dziecka następuje około 2 miesiąca życia. Zmienia się rytm snu, który coraz bardziej staje się zbliżony do rytmu rodziców, rytm karmienia również staje się coraz bardziej regularny. Pojawia się uśmiech społeczny a także uśmiech fałszywy, który ma na celu kontrolowanie zachowania dorosłego.
Czas pierwszego miesiąca po urodzeniu jest czasem wielkich i niezwykle ważnych zmian, które pełnią ważną rolę w przystosowaniu się do życia poza organizmem matki. Dziecko w tym okresie uczy się funkcjonowania w zupełnie odmiennym środowisku, innym niż w rozwoju prenatalnym.
